Fatphobia là gì? Tại sao Fatphobia lại khiến Taylor Swift sửa vội MV Anti-Hero?

Fatphobia là gì? Fatphobia hay còn gọi là sợ béo phì, là một khái niệm ngày càng được quan tâm trong xã hội hiện đại. Đây là một hình thức kỳ thị và phân biệt đối xử dựa trên kích thước cơ thể, đặc biệt là với những người thừa cân hoặc béo phì. Fatphobia không chỉ tác động tiêu cực đến tâm lý mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới. Trong bài viết này, imenly.com sẽ cùng anh chị tìm hiểu về Fatphobia nghĩa là gì cũng như nguyên nhân, biểu hiện và cách đối phó với Fatphobia nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự tôn trọng đa dạng cơ thể trong cộng đồng.

Fatphobia là gì?

Fatphobia được gọi là anti-fat hoặc weight stigma hay còn gọi là sợ béo phì. Đây là một khái niệm dùng để chỉ sự kỳ thị, ác cảm hoặc định kiến đối với người có cơ thể lớn, đặc biệt là những người thừa cân hoặc béo phì. Đây không chỉ đơn thuần là một thái độ tiêu cực mà còn là một hình thức phân biệt đối xử, nơi mà những người có thân hình lớn thường bị coi thường, chế giễu hoặc bị đối xử bất công trong nhiều khía cạnh của cuộc sống.

Tầm quan trọng của việc hiểu rõ Fatphobia

Hiểu rõ Fatphobia là điều cần thiết trong xã hội hiện đại, nơi mà tiêu chuẩn sắc đẹp thường bị bó hẹp trong những khuôn mẫu phi thực tế. Việc này không chỉ giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về các định kiến xã hội mà còn là bước đầu tiên để xây dựng một cộng đồng tôn trọng sự đa dạng cơ thể. Fatphobia không chỉ gây tổn hại đến tâm lý cá nhân mà còn góp phần duy trì những bất công và áp lực xã hội đối với những người có kích thước cơ thể lớn.

Nhận thức và hiểu biết về Fatphobia là gì có thể giúp chúng ta thay đổi cách nhìn nhận, từ đó tạo ra một môi trường sống và làm việc công bằng, nhân văn hơn.

Giải đáp nguồn gốc và nguyên nhân của Fatphobia

Trong cuốn sách Fearing the Black Body: The Racial Origins of Fat Phobia, tác giả Sabrina Strings lập luận rằng nguồn gốc của Fatphobia bắt nguồn từ thời kỳ chế độ nô lệ mà người châu Âu áp đặt lên người châu Phi từ thế kỷ 18.

Theo quan điểm của tác giả, người châu Phi không có sự lo lắng về hình thể hay thói quen ăn uống của mình. Người châu Phi rất nhạy bén trong các vấn đề cảm xúc và yêu thích cả thức ăn lẫn tình dục, dẫn đến xu hướng cơ thể đầy đặn hơn.

Lịch sử và nguồn gốc của Fatphobia

Fatphobia không phải là một hiện tượng mới mà đã tồn tại từ lâu trong lịch sử nhân loại, nhưng nó trở nên rõ rệt và phổ biến hơn trong vài thế kỷ gần đây. Trong nhiều nền văn hóa, đặc biệt là ở phương Tây, sự gắn kết giữa vẻ đẹp và thân hình mảnh mai bắt đầu xuất hiện mạnh mẽ từ thế kỷ 19.

Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm sự phát triển của ngành công nghiệp thời trang và truyền thông, nơi mà những hình mẫu cơ thể gầy gò được tôn vinh và quảng bá rộng rãi. Trước đó, trong nhiều xã hội truyền thống, thân hình đầy đặn còn được coi là biểu tượng của sự thịnh vượng và sức khỏe.

Nguyên nhân xã hội của Fatphobia

Fatphobia chủ yếu xuất phát từ những định kiến và áp lực xã hội. Xã hội hiện đại thường đặt ra các chuẩn mực sắc đẹp khắt khe, nơi mà chỉ những người có thân hình mảnh mai mới được coi là “đẹp”. Truyền thông đóng vai trò lớn trong việc duy trì và củng cố những tiêu chuẩn này, thông qua việc quảng bá hình ảnh của những người nổi tiếng, người mẫu, và diễn viên có thân hình “hoàn hảo”. Những hình ảnh này không chỉ tác động đến cách chúng ta nhìn nhận người khác mà còn ảnh hưởng đến cách chúng ta tự đánh giá bản thân.

Sự ảnh hưởng của các chuẩn mực sắc đẹp

Chuẩn mực sắc đẹp trong xã hội hiện đại thường bó hẹp trong khuôn mẫu của một cơ thể gầy, săn chắc và “hoàn hảo”. Điều này dẫn đến việc bất kỳ ai không phù hợp với chuẩn mực này đều dễ dàng trở thành đối tượng của sự kỳ thị và phân biệt đối xử. Sự phát triển của mạng xã hội cũng góp phần thúc đẩy Fatphobia, khi các nền tảng này thường tập trung vào hình ảnh và ngoại hình, tạo ra áp lực không nhỏ cho người dùng trong việc duy trì một cơ thể “đẹp”.

Fatphobia không chỉ là kết quả của áp lực xã hội mà còn được củng cố bởi các giá trị văn hóa và quan điểm sai lầm về sức khỏe. Nhiều người vẫn tin rằng cơ thể to lớn luôn đồng nghĩa với bệnh tật hoặc lười biếng, dù rằng thực tế không phải lúc nào cũng như vậy. Những định kiến này không chỉ làm tổn thương những người có kích thước cơ thể lớn mà còn duy trì một hệ thống phân biệt đối xử dựa trên ngoại hình.

Fatphobia phổ biến trở lại do MV Anti-Hero của Taylor Swift???

Fatphobia đã trở thành một đề tài được bàn luận sôi nổi sau khi Taylor Swift phát hành MV Anti-Hero. Đây là MV mà chính Taylor vừa là ca sĩ, nhạc sĩ, vừa đảm nhận vai trò đạo diễn.

Trong một cảnh quay của MV, Taylor Swift đứng trên cân điện tử và nhìn chằm chằm vào số hiển thị. Điều gây chú ý không phải là con số cụ thể, mà là sự ám ảnh và nỗi lo sợ của cô về việc bị dán nhãn là “mập mạp.”

Theo Guardian, Taylor Swift đã “sửa vội” bằng cách cắt cảnh này sau khi nhiều người dùng Twitter cho rằng nó mang hàm ý fatphobia. Trên Twitter, nhà trị liệu Shira Rosenbluth cho rằng, “nó nhắc lại một lần nữa về cơn ác mộng tồi tệ nhất của những người trông giống như là tôi vậy (thừa cân, pv.)”

Catherine Mhloyi của tờ Teen Vogue mô tả cảnh này trong MV là “lười biếng.” Cô viết, “Khi có từ ‘mập mạp’ xuất hiện trên bàn cân, cô ấy đã lựa chọn gọi mình là ác quỷ, nỗi sợ bị gọi là phì nhiêu. Đó cũng chính là nghĩa đen của chính hội chứng sợ mập mạp (fatphobia.)”

Dù cảnh quay này trong MV Anti-Hero vấp phải một số phản ứng tiêu cực, không phải ai cũng chỉ trích Taylor Swift. Một người đã lên tiếng bênh vực cô, cho rằng: “Hãy để cô ấy thể hiện cảm xúc của mình. Nếu bạn không thích bài hát, thì đừng nghe nó.”

Trên thực tế, Taylor Swift đã từng chia sẻ về những khó khăn liên quan đến rối loạn ăn uống trong bộ phim tài liệu Miss Americana (Netflix, 2020). Cô cũng tiết lộ rằng việc bị giới truyền thông săm soi cơ thể đã khiến cô tự ép bản thân vào những giai đoạn nhịn ăn trong cuộc đời.

Biểu hiện của Fatphobia hiện nay là gì?

Fatphobia trong giao tiếp hàng ngày

Fatphobia thể hiện rõ ràng trong giao tiếp hàng ngày thông qua ngôn ngữ và hành vi mang tính miệt thị và định kiến đối với những người có thân hình lớn. Những từ ngữ như “béo phì”, “mập ú”, hay “thừa cân” thường được sử dụng với ý nghĩa tiêu cực, làm tổn thương người nghe và củng cố các định kiến xã hội.

Không ít người phải đối mặt với những câu bình luận khiếm nhã như “Sao không ăn ít đi?”, “Cần phải tập thể dục nhiều hơn đấy!”, hoặc thậm chí là những ánh nhìn khinh miệt khi họ ăn uống nơi công cộng. Những hành vi này, dù có thể không mang tính cố ý, nhưng lại phản ánh sâu sắc sự tồn tại của Fatphobia trong đời sống thường ngày, tạo ra một môi trường thiếu thân thiện và kém tôn trọng đối với những người có kích thước cơ thể lớn.

Phân biệt đối xử trong môi trường công việc và dịch vụ

Fatphobia không chỉ dừng lại ở giao tiếp cá nhân mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cách người béo bị đối xử trong môi trường công việc và khi tiếp cận các dịch vụ. Trong quá trình tuyển dụng, những ứng viên có thân hình lớn thường bị đánh giá thấp hơn, dù họ có đủ năng lực và kinh nghiệm.

Họ có thể bị từ chối cơ hội việc làm hoặc bị loại khỏi danh sách ứng viên tiềm năng chỉ vì hình dáng cơ thể của mình. Khi đã có việc làm, người béo cũng thường gặp khó khăn trong việc thăng tiến, vì định kiến cho rằng họ thiếu năng động hoặc không đủ sức khỏe để đảm nhiệm các vị trí quan trọng.

Tại các cơ sở y tế, bệnh nhân thừa cân có thể không nhận được sự chăm sóc tận tình hoặc bị xem nhẹ các triệu chứng của mình, khi các bác sĩ thường quy kết tất cả các vấn đề sức khỏe của họ cho việc “thừa cân”. Những ví dụ này minh chứng cho việc Fatphobia có thể dẫn đến sự phân biệt đối xử nghiêm trọng, làm giảm đi cơ hội và quyền lợi của những người có cơ thể lớn.

Áp lực xã hội và tâm lý

Fatphobia gây ra những áp lực xã hội và tâm lý nặng nề đối với người béo, khiến họ thường xuyên cảm thấy xấu hổ và tự ti về cơ thể mình. Áp lực phải giảm cân để phù hợp với chuẩn mực sắc đẹp của xã hội có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực như ăn kiêng quá mức, tập luyện cực đoan, hoặc thậm chí là rối loạn ăn uống.

Những người bị ảnh hưởng bởi Fatphobia thường có cảm giác rằng cơ thể của họ không bao giờ đủ tốt, điều này làm giảm đi sự tự tin và hạnh phúc của họ. Ngoài ra, sự kỳ thị từ xã hội khiến họ cảm thấy bị cô lập và thiếu sự ủng hộ từ cộng đồng, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm lý như lo âu và trầm cảm. Fatphobia không chỉ là một vấn đề về ngoại hình mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới.

Những hậu quả của Fatphobia để lại là gì?

Tác động tâm lý

Fatphobia gây ra những tác động tâm lý nghiêm trọng đối với những người bị ảnh hưởng. Những người thường xuyên bị miệt thị hoặc kỳ thị vì thân hình của mình có thể trải qua cảm giác tự ti, xấu hổ và thiếu tự tin. Áp lực từ việc không đáp ứng được các tiêu chuẩn sắc đẹp do xã hội áp đặt dẫn đến tình trạng lo âu, trầm cảm và căng thẳng kéo dài.

Fatphobia cũng làm gia tăng nguy cơ mắc các rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần, ăn uống vô độ hoặc các hành vi không lành mạnh khác nhằm kiểm soát cân nặng. Những người phải đối mặt với Fatphobia thường cảm thấy mình không có giá trị, điều này ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tinh thần và khả năng tham gia vào các hoạt động xã hội.

Tác động xã hội

Fatphobia cũng có những hậu quả nặng nề về mặt xã hội. Những người bị kỳ thị do kích thước cơ thể thường phải đối mặt với sự phân biệt đối xử trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống, bao gồm công việc, giáo dục và dịch vụ y tế. Họ có thể bị từ chối cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp hoặc không được đối xử công bằng trong các dịch vụ y tế, dẫn đến sự bất công và thiếu bình đẳng trong xã hội.

Fatphobia còn làm gia tăng sự cô lập xã hội, khiến những người bị ảnh hưởng cảm thấy bị tách biệt khỏi cộng đồng và mất đi sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình và xã hội nói chung. Sự cô lập này có thể dẫn đến việc mất kết nối xã hội và giảm chất lượng cuộc sống.

Tác động đến sức khỏe

Hậu quả của Fatphobia không chỉ dừng lại ở mặt tâm lý và xã hội mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất. Người bị Fatphobia thường đối mặt với áp lực giảm cân khắc nghiệt, dẫn đến các hành vi không lành mạnh như ăn kiêng cực đoan, sử dụng thuốc giảm cân không an toàn hoặc phẫu thuật thẩm mỹ. Những biện pháp này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, từ suy dinh dưỡng, rối loạn hormone cho đến các biến chứng y tế nguy hiểm.

Ngoài ra, do Fatphobia, nhiều người ngại tìm kiếm sự giúp đỡ y tế vì sợ bị kỳ thị hoặc đánh giá thấp. Điều này dẫn đến tình trạng bệnh lý không được phát hiện và điều trị kịp thời, khiến sức khỏe của họ càng thêm suy giảm. Hơn nữa, những định kiến về sức khỏe và cân nặng có thể khiến các vấn đề y tế của họ bị xem nhẹ hoặc quy kết sai lầm, làm trầm trọng thêm các tình trạng bệnh lý hiện có.

Những tài liệu tham khảo (nếu cần)

• Strings, S. (2019). Fearing the Black Body: The Racial Origins of Fat Phobia. New York University Press: Cuốn sách này cung cấp cái nhìn sâu sắc về nguồn gốc lịch sử và văn hóa của Fatphobia, đặc biệt là sự liên kết giữa chủng tộc và sự phân biệt dựa trên kích thước cơ thể.
• Swift, T. (2020). Miss Americana. Netflix: Bộ phim tài liệu này khám phá những thách thức cá nhân và nghề nghiệp của Taylor Swift, bao gồm cả những vấn đề liên quan đến rối loạn ăn uống và áp lực từ truyền thông về cơ thể.
• Harris, A. (2021). The Impact of Fatphobia on Mental Health. Journal of Social Issues, 77(2), 340-359: Bài báo này nghiên cứu tác động của Fatphobia đối với sức khỏe tâm lý, bao gồm sự gia tăng lo âu, trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
• Gordon, L. (2022). Fatphobia in the Workplace: Discrimination and Bias. Human Resource Management Review, 32(1), 45-59: Nghiên cứu này phân tích cách Fatphobia ảnh hưởng đến môi trường công việc, từ tuyển dụng đến cơ hội thăng tiến và sự phân biệt trong các dịch vụ.
• Gibson, R. (2023). Social Pressures and Body Image: Navigating Fatphobia. Body Image Studies Journal, 11(3), 213-226: Bài viết này xem xét áp lực xã hội đối với hình ảnh cơ thể và cách Fatphobia dẫn đến cảm giác tự ti và hành vi tiêu cực.
• Smith, J., & Brown, T. (2020). Navigating Fatphobia in Healthcare Settings. Medical Sociology Review, 28(4), 78-92: Nghiên cứu này điều tra sự phân biệt và kỳ thị mà những người có cơ thể lớn thường gặp phải trong hệ thống y tế.

Tổng kết

Việc nhận thức và hiểu biết về Fatphobia là bước đầu tiên quan trọng để tạo ra một xã hội công bằng hơn, nơi mọi người đều được tôn trọng và đối xử bình đẳng bất kể kích thước cơ thể của họ. Trên bài viết này, imenly.com đã chia sẻ đến mọi người những thông tin về Fatphobia là gì và để biết được thêm về các nội dung hấp dẫn hơn thì đừng bỏ lỡ các bài viết trong chuyên mục Wikipedia Hỏi Đáp thuộc website imenly nhé!